Paano binibilang ang araw sa nakatakdang petsa?

PAANO BINIBILANG ANG ARAW SA NAKATAKDANG PETSA?
Munting pagninilay ni Gregorio V. Bituin Jr.

Siyam na araw ang Alay-Lakad Laban sa Kaliwa Dam, mula Pebrero 15-23, 2023. Iyan ang nakasulat sa mga press release at tarpouline.

Sumama ako sa mahabang lakad na iyon mula General Nakar hanggang Malacañang, hanggang mag-uwian mula sa tinuluyan sa Paco noong Pebrero 24. Nang nasa tinuluyang covered court na kami sa Antipolo, nakita kong may inilabas ang ilang support group na tarpouline hinggil sa nasabing alay-lakad na ang petsa ay Pebrero 15-24, 2023. Marahil, tulad ko, ay may magtatanong, bakit iba ang petsa nila?

May ilang sumagi sa aking isipan. Baka dahil siyam na araw ang lakad na nagsimula ng Pebrero 15, idinagdag nila sa petsa 15 ang numero nuwebe, kaya 15 + 9 = 24. Kaya akala nila at pinagawa sa tarp ay Pebrero 15-24, 2023. Lumalabas na sampung araw ang lakaran.

Marahil naisip nilang di pa naman tapos sa Pebrero 23 ang Alay-Lakad dahil tumuloy pa kami sa Paco Catholic School hanggang Pebrero 24, na petsa naman na kami'y nag-uwian. Kaya nga may Welcome na nakasulat. Gayunman, maraming salamat sa kanilang pagsuporta sa laban ng mga katutubo.

Gayunman, pag binilang talaga natin, hindi nila isinama ang petsa 15 sa bilang kung siyam na araw talaga. Datapwat kung isinama nila ang petsa 15 sa siyam na araw, na ang 15 ang unang araw, papatak na 23 ang ikasiyam na araw. Subukan mo, bilangin mo sa daliri. (1) Feb 15; (2) Feb 16; (3) Feb 17; (4) Feb 18; (5) Feb 19; (6) Feb 20; (7) Feb 21; (8) Feb 22; (9) Feb 23; at pangsampung araw ang Feb 24.

Hindi ko isinulat ang sanaysay na ito upang manlibak o mamuna ng pagkakamali, kundi makagawa ng pormula sa matematika pag nakasalubong muli natin ang ganitong pangyayari.

Napaisip ako. Anong pormula sa matematika upang sa bilang ay naisasama nila ang unang araw, at hindi basta mina-maynus lang o ina-add lang ang bilang ng araw sa petsa? Tulad ng petsa 15 plus siyam na araw kaya naging 24. Na pag binilang mo sa daliri, mali. Dahil sa pormulang iyon ay hindi nila isinama ang unang araw. Paano kung mahabang lakaran na tulad ng sinamahan ko noong Climate Walk mula Luneta hanggang Tacloban mula Oktubre 2 - Nobyembre 8, 2014? Ilang araw talaga iyon?

Balikan natin ang ating paksa:
Petsa 15 + 9 na araw = Petsa 24
Petsa 24 - 9 na araw = Petsa 15.

Sa pagtingin ko, pag nagbibilang ng araw sa isang nakatakdang bilang ng petsa, dapat ay ganito ang pormula:

Given:
A = petsa ng unang araw
B = bilang kung ilang araw 
C = petsa ng huling araw

Formula 1:
A + (B - 1) = C

Feb 15 + (9 - 1) = C
Feb 15 + 8 = C
Feb 15 + 8 = Feb 23

Iyung minus 1 ay upang maisama ang unang araw. Kaya maaaring ganito rin ang formula.

Formula 2:
(A - 1) + B = C

(Feb 15 - 1) + 9 = C
Feb 14 + 9 = C
Feb 14 + 9 = Feb 23

Subukan naman natin ang pormulang ito sa siyam na araw na Lakad Laban sa Laiban Dam noong Nobyembre 4-12, 2009 na nilahukan ko rin noon.

Given:
A = petsa ng unang araw
B = bilang kung ilang araw 
C = petsa ng huling araw

Formula 1:
A + (B - 1) = C

Nov 4 + (9 - 1) = C
Nov 4 + 8 = C
Nov 4 + 8 = Nov 12

Formula 2:
(A - 1) + B = C

(Nov 4 - 1) + 9 = C
Nov 3 + 9 = C
Nov 3 + 9 = Nov 12

Paano naman pag ginamit ang pormulang iyan sa Climate Walk mula Luneta hanggang Tacloban noong Oktubre 2 - Nobyembre 8, 2014? Una, dahil dalawang magkaibang buwan ang nabanggit, paghiwalayin muna natin.

Formula 3: para sa Oktubre
(C - A) + 1 = B
(Okt 31 - Okt 2) + 1 = B
(31 - 2) + 1 = B
29 + 1 = 30 days

Formula 3: para sa Nobyembre
(C - A) + 1 = B
(Nov 8 - Nov 1) + 1 = B
(8 - 1) + 1 = B
7 + 1 = 8

30 days + 8 days = 38 days

Kaya 38 days ang nilakad naming Climate Walk mula Luneta hanggang Tacloban. Ang Nobyembre 8, 2014 ang unang anibersaryo ng superbagyong Yolanda.

Maraming salamat sa munting pagkakamaling iyon na nabanggit sa unahan ng sanaysay na ito, at nakaisip ako ng pormula na maaari ring pagnilayan ng iba. At nagawan ko pa ito ng tula.

HUWAG KALIMUTAN ANG UNANG ARAW SA BILANG

pagkakamali sa petsa'y napagnilayan
at nakagawa ng pormula sa sipnayan
o matematika kaya puso'y gumaan
at nagamit pa ang mga napag-aralan

mabuti't napuna ko ang pagkakamali
pinagnilayan ito't maiging sinuri
gamit ang sugkisan sa paglilimi-limi
pormula'y nagawa upang di magkamali

ang unang araw ay di dapat malimutan
tandaang laging kasama iyon sa bilang
bilangin man ng daliri'y nagtutugmaan
buti't nagawa'y pormula o panuntunan

nagawang pormula'y ambag na sa pagsulong
ng sipnayan, at nawa ito'y makatulong

* sipnayan - matematika
* sugkisan - geometry

Mga Komento

Mag-post ng isang Komento

Mga sikat na post sa blog na ito

Mga matematisyang Pinoy, tagumpay sa Math Olympiad

Imahe
Mga matematisyang Pinoy, tagumpay sa Math Olympiad ni Gregorio V. Bituin Jr. Nagwagi ng mga indibidwal na medalya ang anim na mag-aaral mula sa Pilipinas sa ika-60 International Mathematical Olympiad (IMO) na ginanap sa bansang United Kingdom mula Hulyo 11-22, 2019. Ang IMO ang pandaigdigang kumpetisyon sa matematika para sa mga estudyante sa sekundarya o hayskul. Ang IMO rin ang pinakamatagal at pinaka-prestihiyoso sa mga pandaigdigang paligsahang pang-agham. Ang kumpetisyon ay ginanap sa University of Bath. Ang bawat bansa ay maaaring magpadala ng maksimum na anim na kontestant. Dito, tinangka ng mga kalahok na lutasin ng bawat indibidwal ang anim na mapanghamon at mga orihinal na problema. Ang medalya'y igagawad sa mga estudyante batay sa kanilang indibidwal na iskor mula sa kanilang mga isinulat na solusyon. Patas ang China at Estados Unidos sa nangungunang iskor ng bawat koponan, sinundan ito ng South Korea, at ang North Korea naman ay nasa ikaapat na puwesto. Ang Pilipinas na
Magbasa nang higit pa

Tagumpay ng matematisyang Pinoy sa Tsina

Imahe
Tagumpay ng matematisyang Pinoy sa Tsina ni Gregorio V. Bituin Jr. Nagwagi ng labing-isang medalya ang mga estudyanteng Pilipino sa naganap na tatlong kumpetisyon sa bansang Tsina. Nakapagkamit sila ng isang gintong medalya, apat na pilak at anim na tanso. Ang mga kumpetisyong ito'y ang ika-19 na China Western Mathematics Invitational (CWMI), ang ika-18ng China Girls Mathematical Olympiad (CGMO), at ang ika-16 na China Southeast Mathematical Olympiad (CSMO). Ayon sa Mathematics Trainers Guild-Philippines (MTG), sinundan ng tatlong paligsahan ang format ng Math Olympiad kung saan malulutas ng mga kalahok ang apat na magkakaibang problema sa loob ng apat na oras sa loob ng dalawang magkasunod na araw. Ayon kay Dr. Isidro Aguilar., pangulo ng MTG, "Ang mga patimpalak na ito sa matematika sa Tsina ay napakahirap at binabati namin ang atingmga mag-aaral na Pilipino sa kanilang tagumpay." Narito ang talaan ng mga mag-aaral na nanalo ng medalya sa mga kumpetisyon sa matematika d
Magbasa nang higit pa

Ang Matematika ng 50% + 1

ANG MATEMATIKA NG 50% + 1 ni Gregorio V. Bituin Jr. Ano ang simple majority pag odd number, halimbawa, ng 15, kung ang kahulugan ng simple majority ay 50% + 1? Ang sagot ko ay 9, habang ang sagot ng iba ay 8. Alin ang mas tama sa aming dalawa? Mahalagang malaman at maunawaan natin kung paano ba natin tinutukoy ang simple majority, lalo na sa maraming mga organisasyong nangangailangan ng pagdedesisyon sa isa o maraming usapin. Karamihan ng mga Konstitusyon ng samahan ay isinasaad na ang simple majority ay dapat 50% + 1, at hindi lang simpleng lagpas sa 50%.  Marami ang nagkakamali ng sagot dahil mas napagtutuunan nila ang 50% lamang at kadalasang nakakaligtaan ang 1 bilang whole number. Kaya pansinin natin lagi ang numerong 1, at hindi lang yung 50%, dahil hindi pwede ang 50% + 0.5, o 50% + 0.6 bilang mayorya, kundi 50% + 1. Ibig sabihin, dapat na tama ang kompyutasyon natin, dahil tinukoy mismo na ang mayorya ay 50% + 1, at hindi simpleng lagpas lang sa 50%. Halimbaw
Magbasa nang higit pa